چطور با الگوی سر و شانه (Head and Shoulder) وارد معامله شویم:
الگوی سر و شانه یکی از الگوی های شمعی مهم در بازار های مالی هست. در این مقاله به بررسی چگونگی ترید با الگوی سر و شانه می پردازیم. سایر الگوهای نموداری را نیز در مقالات وب سایت فارکس فارم می توانید یافته و مطالعه کنید.
تصویر بالا نمونه ای از الگوی سر و شانه می باشد. در این مقاله اجزای این الگو را به سادگی تشریح خواهیم کرد، و اطمینان می دهیم که این توضیحات برای معامله گران حرفه ای نیز مفید خواهد بود.
رفتار الگوی سر و شانه:
قبل از شروع معامله با این الگو، ابتدا باید رفتارهای اصلی این الگو را بررسی کنیم. بعد خواهید دید که به سادگی می توانید این الگو را در نمودارهای قیمت پیدا کنید.
به تصویر زیر دقت کنید:
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، الگوی سر و شانه به ۵ قسمت تقسیم می شود:
۱-روند صعودی
۲-شانه ی چپ
۳-سر
۴-شانه ی راست
۵-خط گردن
توجه داشته باشید که هر دو شانه چپ و راست و سر برای رسم خط گردن مورد نیاز است. در زیر به شرح هر کدام از قسمتها می پردازیم:
۱-روند صعودی:
اولین جزء این الگو روند صعودی قبل از آن است. به عنوان یک قاعده کلی، هر چه روند قبل از آن طولانی تر باشد، احتمال صحت الگوی برگشتی بیشتر است.
۲-شانه ی چپ:
در این قسمت بازار به سمت پایین حرکت می کند و یک higher low تشکیل می دهد. در این نقطه، تشکیل الگو شروع می شود، اما هنوز امکان ترسیم خط گردن مهیا نشده است.
۳-سر:
حالا که شانه ی سمت چپ تشکیل شد، بازار یک higher high ایجاد می کند. اما علی رغم حرکت صعودی، خریداران قادر به ایجاد یک higher low در زمان اصلاح نیستند.
۴-شانه ی راست:
شانه ی راست زمانی است که الگو تکمیل می شود. این قسمت نشانه ای از خستگی خریداران و آمادگی بازار برای برگشت می باشد.
به محض اینکه تشکیل شانه ی راست شروع می شود، ما می توانیم شروع به ترسیم خط گردن کنیم. اما چون الگو هنوز کامل نشده است، نباید وارد معامله شد و فقط برنامه ریزی برای ورود میکنیم.
۵-خط گردن:
حالا که سر و دو شانه ی چپ و راست کامل شده است، می توانیم خط گردن را ترسیم کنیم. این مرحله کلیدی ترین جزء الگو می باشد که برای ورود به معامله مورد نیاز است.
چه چیز باعث تشکیل الگوی سر و شانه می شود؟
تمام عکس العملهای قیمتی ( پرایس اکشن price action) پیغامی به همراه دارند. بعضی پیغامها راحت تر از بقیه ی آنها قابل مشاهده هستند. پیغام الگوی سر و شانه نشان از ضعیف شدن خریداران است و فروشندگان آماده تغییر جهت روند بازار می شوند. اما چه چیز در الگوی سر و گردن باعث برگرداندن بازار می شود و چطور ایجاد چند قله و دره در قیمت این نشانه را می دهد؟
در این الگو باید توجه کنید که یک انتقال بین خریداران و فروشندگان شکل می گیرد. برای درک بهتر مطلب به نمودار هفتگی GBPJPY در زیر دقت کیند:
مشاهده می کنید که بعد از تشکیل سر (higher high)، و برگشت از آن نقطه، خریداران قادر به بالا بردن قیمت بالای محدوده ی سر نیستند و نهایتا شانه ی راست تشکیل شد. این lower high که در قالب شانه ی راست پدید آمد، نشانه ی کلیدی از ضعف خریداران بود.
حالا به طریق دیگری به این نمودار دقت میکنیم:
با دقت در نمودار بالا ملاحظه میکنید که قیمت در روند صعودی higher highها و higher low هایی تشکیل داده که با تشکیل یک lower high زنگ خطر روند صعودی به صدا در می آید.
اما لزوما روند صعودی شکسته نشده، تا زمانیکه شاهد که یک lower high و lower low نباشیم. دقت کنید که چطور عکس العمل قیمت (price action) در دایره قرمز دومی قیمت را به زیر سطح low قبلی هدایت کرده است. به محض اینکه سطح low قبلی شکسته شد خریداران باید احساس خطر کنند.
یادتان باشد که همیشه موارد را ساده کنید. تلاش ما این است که تغییر در روند را به گونه ای ساده با تمرکز روی قله و دره های نمودار بیان کنیم.
حالا به تصویر بالا دقت کنید که قیمت زیر خط گردن بسته شده است و این تایید الگوی سر و شانه و سیگنالی برای شکسته شدن روند صعودی قبلیست.
حال برمیگردیم به نمودار GBPJPY و چگونگی تایید الگو را بررسی میکنیم:
ملاحظه کنید که بسته شدن کندل روزانه زیر خط حمایتی گردن تایید الگو را نشان می دهد و با وجود اینکه در روزهای قبل نمودار قیمت به زیر خط گردن هدایت شده ولی زیر آن بسته نشده بود.
چطور با شکسته شدن خط گردن وارد معامله شویم:
دو روش برای ورود به معامله در این الگو وجود دارد.
اولی استفاده از pending order و ورود به معامله فروش دقیقا زیر خط گردن می باشد. اشکال این ایده این است که احتمال false break وجود دارد. در موارد بسیاری مشاهده خواهید کرد که قیمت به زیر خط گردن می رود ولی در نهایت بالای آن بسته می شود.
دومین روش منتظر ماندن تا بسته شدن قیمت روزانه به زیر خط گردن می باشد. با این روش ریسک خود را کاهش خواهید داد و ما هم این روش را توصیه می کنیم. البته در این روش هم دو دیدگاه برای ورود به معامله وجود دارد.
روش اول:
اولین روش ورود به معامله به محض بسته شدن کندل زیر خط گردن می باشد.
برای مثال، به دلیل اینکه ما نمودار GBPJPY را در تایم فریم روزانه مورد بررسی داده ایم، در اینجا بسته شدن کندل روزانه زیر خط گردن را به عنوان سیگنال ورود به معامله فروش در نظر میگیریم. به نمودار زیر دقت کنید:
در نمودار بالا دقت کنید که چطور با بسته شدن کندل روزانه به زیر خط گردن زمینه معامله فروش را فراهم می کند.
روش دوم:
با وجود اینکه متد بالا هم قابل استفاده می باشد، اما ما ترجیح می دهیم که قیمت بعد از بسته شدن زیر خط گردن مجددا خط گردن را به عنوان مقاومت تست کند و بعد وارد معامله فروش شویم. به تصویر زیر دقت کنید:
این روش ورود به معامله ۲ مزیت دارد:
۱- حصول اطمینان از شکسته شدن خط حمایتی گردن
۲- ایجاد نسبت سود به ریسک (risk to reward) بهتر
البته این روش احتمال از دست دادن فرصت ترید را هم دارد ولی با این وجود درصد سود بالاتری نسبت به روش قبلی می دهد.
محل قرار دادن حد ضرر (stop loss)و کنترل ریسک:
محل قرار دادن حد ضرر در الگوی سر و شانه بحث برانگیز است. بعضی از تریدرها علاقمند هستند که حد ضرر را بالای قله ی شانه راست بگذارند، درحالیکه بعضی دیگر از تریدرها سطوح دیگری را انتخاب می کنند. این مورد نیز مانند تمام موارد بازار فارکس بستگی به تحلیل و ریسک پذیری معامله گر دارد.
البته ما هم جزء آن دسته از تریدرها هستیم که به گذاشتن حد ضرر بالای شانه راست اعتقادی نداریم، زیرا که:
الگوی سر و شانه با بسته شدن قیمت زیر خط گردن تایید شده است، پس بسته شدن مجدد قیمت بالای خط گردن باعث بی اعتبار شدن الگو خواهد شد. حال فرض کنید که ما حد ضرر خود را بالای شانه راست گذاشته باشیم. آیا لزوما باید صبر کنیم تا بازار به بالای قله ی شانه راست برسد؟! البته که نه.
پس در حقیقت ۳ روش برای قرار دادن حد ضرر وجود دارد که البته اولی مورد علاقه ی ما نیست:
روش اول:
قرار دادن حد ضرر بالای شانه ی راست.
در نمودار بالا دقت کنید که چه فاصله ی زیادی بین نقطه ورود به معامله و حد ضرر وجود دارد.
روش دوم:
از نظر ما این روش مناسب تری برای مدیریت ریسک می باشد.
به نمودار بالا دقت کنید که چطور حد ضرر را بالای آخرین قله قیمت قرار دادیم. شما حتی می توانید با توجه به روش ترید خود،حد ضرر را از این مقدار نیز کمتر کنید.
روش سوم:
در این روش با بسته شدن کندل بالای خط گردن از معامله خارج می شویم. این روش حد ضرر را به مقدار قابل توجهی کاهش می دهد.
محل قرار دادن حد سود (take profit):
در الگوی سر و شانه برای تعیین حد سود دو روش وجود دارد، و البته بعضی از تریدرها از ترکیبی از این دو روش استفاده می کنند:
روش اول:
اولین و محتاطانه ترین روش قرار دادن حد سود روی اولین سطح حمایتی می باشد. البته همیشه قبل از ورود به معامله نسبت سود به ضرر را باید در نظر بگیریم و به معامله ای وارد شویم که نسبت سود به ضرر قابل قبولی داشته باشد.
روش دوم:
در دومین روش باید ارتفاع الگو در بلندترین نقطه را به عنوان مقدار حد سود در نظر بگیریم. در زیر مثالی از نمودار روزانه EURCAD آورده شده است:
در نمودار بالا دقت کنید که چطور بیشترین فاصله از خط گردن بدست آمده و این مقدار به عنوان حد سود از نقطه شکسته شدن الگو در نظر گرفته شده است.
البته در این صورت نیز بهتر است به سطوح حمایتی کلیدی حوالی حد سود بدست آمده دقت کنیم و تنها به مقدار بدست آمده از روی ارتفاع الگو اکتفا نکنیم تا با اطمینان بیشتری وارد معامله شویم.
مثالهایی از الگوی سر و شانه:
به نمودار روزانه EURCAD زیر دقت کنید:
ملاحظه کنید که چطور حد سود برابر با سطح کلیدی اصلاح قیمت تعیین شده است.
در مثال زیر الگوی برگشتی در نمودار هفتگی USDJPY بعد از یک حرکت صعودی چند ساله تشکیل شده است:
اختلاف قابل توجه بین این دو مثال، وجود خط گردن افقی در USDJPY می باشد. در اکثر موارد خط حمایتی گردن بصورت مورب می باشد. همچنین به عنوان یک اصل، در نظر داشته باشید که خط گردن باید مانند روند قبل از الگو دارای شیب صعودی باشد.
نکات کلیدی در تشخیص الگوی سر و شانه:
حال که با الگوی برگشتی سر و گردن آشنا شدیم، به چند قانون کلی در این الگو اشاره میکنیم:
۱- الگو باید بعد از یک روند صعودی شکل گیرد.
۲- هرگز شانه ها بالای سر قرار نگیرند.
۳- خط گردن باید افقی یا صعودی باشد و هرگز نباید نزولی باشد.
تصویر بالا نشان از یک الگوی برگشتی ضعیف می باشد.
در تصویر بالا ملاحظه کنید که خط گردن بصورت صعودی می باشد. به تجربه ی ما هر چه شیب خط گردن بیشتر باشد، شیب و سرعت نزول نمودار بعد از شکسته شدن خط گردن بیشتر خواهد بود.
۴-شانه ها باید در یک محدوده افقی باشند:
در تصویر زیر دقت کنید که شانه های چپ و راست در یک محدوده هستند. البته نیاز نیست که دقیقا آینه ی یکدیگر باشند، اما باید در سطوح قیمتی تقریبا مساوی باشند.
۵-تام فریمهای روزانه و هفتگی را برای پیدا کردن الگو انتخاب کنید:
به عنوان قانون کلی، الگوها در تایم فریمهای بالاتر اعتبار بیشتری دارند. شما میتوانید در تایم فریمهای ۴ ساعته و پایین تر هم به دنبال الگو باشید اما امکان false break و خطا در صحت الگو بالا می رود.
تیم فارکس فارم در کنار شماست. با ما در تماس باشید.